Home / Blog YHCT / Dược liệu thuốc cổ truyền / Trạch tả vị thuốc có tác dụng thông lợi tiểu tiện
Trạch tả vị thuốc có tác dụng thông lợi tiểu tiện
Theo các tài liệu về Y Học Cổ Truyền, cây trạch tả có tác dụng bổ ngũ tạng, tiêu khát, thông tiểu và lợi nhiệt ở bàng quang, lâm lịch, tam tiêu.
1. Đặc điểm cây trạch tả
Cây trạch tả có tên khoa học là Alisma plantago aquatica L với đặc điểm như sau:
- Đặc điểm sinh học: Chiều cao trung bình của cây trạch tả khoảng dưới 1m. Rễ cây trắng, mảnh, mọc thành cụm ăn sâu xuống lòng đất. Thân rễ trắng, có thể có hình cầu hoặc hình con quay. Lá cây dài trung bình từ 15 – 30cm, mọc thành cụm từ dưới gốc lên. Lá cây hình mác và thu hẹp dần về phía dưới cuống. Cán hoa dài dạng hình tròn, nhẵn phát triển từ dưới gốc lên, phân chia thành nhiều vòng hoa có cuống dài. Hoa lưỡng tính, có 3 cánh màu sắc trắng hoặc hồng nhẹ.
- Đặc điểm phân bố: Cây trạch tả thường mọc hoang dại ở các vùng nước nông hay khu vực ẩm ướt, nước ngọt, ví dụ như đầm lầy, bờ sông, bờ hồ. Ở Việt Nam, cây được tìm thấy nhiều ở khu vực miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Lai Châu, Lạng Sơn và Điện Biên.
- Bộ phận dùng làm thuốc: Rễ (củ) của cây trạch tả chính là bộ phận được dùng làm dược liệu.
- Đặc điểm dược liệu: Rễ cây trạch tả có dạng củ với hình cầu tròn, bầu dục hoặc hình trứng. Đường kính củ trạch tả tối đa cỡ khoảng 5cm, chiều dài trung bình khoảng 6,6cm. Bên ngoài củ là một lớp vỏ thô, có màu trắng vàng, chứa nhiều vành rãnh nông nằm ngang. Xung quanh củ mọc ra thêm nhiều rễ nhỏ. Mùi hương nhẹ, khi nếm thấy vị hơi đắng.
- Thu hái – Sơ chế: Dược liệu trạch tả thường được thu hoạch 2 lần/ năm, cụ thể là vào tháng 6 và tháng 12. Trước khi thu hoạch dược liệu thì người dân sẽ cắt bỏ hoa để rễ củ phát triển to hơn và thu được nhiều dược liệu hơn.
- Bào chế thuốc:
- Cách 1: Ngâm củ cây trạch tả với nước cho ngấm khoảng 8cm. Sau đó phơi khô số lượng lớn và dùng trong thời gian dài.
- Cách 2: Củ trạch tả xắt lát mỏng. Pha loãng nước muối với tỷ lệ 720g muối/ 50kg trạch tả rồi phun vào miếng trạch tả đã cắt mỏng cho hơi ẩm ướt. Đem nấu và sao dược liệu trên lửa nhỏ. Khi sao thấy dược liệu chuyển sang sắc vàng thì bắc ra và đem phơi vài nắng to cho thật khô (theo tài liệu Diêm trạch tả ).
- Tính vị: Theo tài liệu Bản Kinh có tính hàn và vị ngọt; theo sách Biệt Lục, trạch tả có vị mặn; còn theo tài liệu Y Học Khải Nguyên, loại thảo dược này tính bình và vị ngọt.
- Quy kinh: Theo một số tài liệu Y Học Cổ Truyền cho thấy, dược liệu trạch tả có quy vào các kinh thủ Thái dương Tiểu trường; thủ Thiếu âm Tâm; túc Thái dương Bàng quang; túc Thiếu âm Thận; bàng quang, thận, tam tiêu, tiểu trường, tỳ và vị.
Cây trạch tả
2. Tác dụng trị bệnh của cây trạch tả
Theo Y Học Cổ Truyền, dược liệu trạch tả có công dụng bổ ngũ tạng, tiêu khát, lợi nhiệt ở bàng quang, thông tiểu, lâm lịch và tam tiêu. Chủ trị:
- Hội chứng thận hư;
- Đau đầu , chóng mặt, ù tai;
- Sinh đẻ khó;
- Gân xương co rút;
- Tiểu buốt và khó;
- Nóng gan;
- Táo bón;
- Tiêu chảy do viêm ruột;
- Ra nhiều mồ hôi;
- Mỡ máu (lipid máu cao);
- Huyễn vựng.
Theo y học hiện đại:
- Trạch tả có công dụng tốt trong lợi tiểu, làm tăng khả năng thanh thải các chất cặn như Ure, Natri, Kali và Chlor tại thận;
- Phấn hoa trạch tả có tác dụng hòa tan được mỡ;
- Cồn chiết xuất từ cây trạch tả có tác dụng rõ rệt trong việc giảm nồng độ lipid máu, ngăn ngừa máu và gan nhiễm mỡ
- Làm giãn mạch vành, điều hòa huyết áp nhẹ;
- Chống đông máu;
- Hạ đường huyết trong bệnh tiểu đường
Cây trạch tả là dược liệu lành tính không chứa độc. Tuy vậy, khi sử dụng dược liệu này làm thuốc vẫn cần thận trọng dùng đúng liều lượng được khuyến cáo. Nếu không phù hợp cơ địa, cây trạch tả sẽ không mang lại hiệu quả chữa bệnh và có thể gây dị ứng cho một số trường hợp.
Các dấu hiệu nhận biết dị ứng cây trạch tả bao gồm:
- Đau đầu, buồn nôn, chóng mặt;
- Vấn đề về da: Nổi mẩn, phát ban kèm ngứa ngáy toàn thân;
- Sưng phù mặt kèm theo sưng miệng;
- Khó thở, thở rít…
Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp bị dị ứng với trạch tả cũng gặp phải tất cả các biểu hiện trên. Điều quan trọng là bạn cần xác định kịp thời và tạm dừng sử dụng cây trạch tả ngay khi nhận thấy bất kỳ tác dụng không mong muốn với cơ thể.
Tác dụng trị bệnh của cây trạch tả
3. Một số bài thuốc với cây trạch tả
Điều trị cổ trướng:
- Chuẩn bị: Trạch tả, mạch môn, bạch truật, phục linh, mỗi vị thuốc 12g; tang bạch bì, tía tô, hạt cau, mộc qua, mỗi vị thuốc 10g; sa nhân, mộc hương, đại phúc bì, trần bì, mỗi vị thuốc 8g và đăng tâm thảo khoảng 10 sợi.
- Thực hiện: đem tất cả dược liệu đã chuẩn bị thái nhỏ, sắc với 400ml nước, đun nhỏ lửa đến khi còn khoảng 100ml, chia thuốc làm 2 lần uống trong ngày.
Điều trị tiểu tiện khó, đái rắt kèm đái buốt:
- Chuẩn bị: Trạch tả 12g, sa tiền tử 10g và thông thảo 6g.
- Thực hiện: đem tất cả các vị thuốc này sắc uống trong ngày, mỗi ngày một thang thuốc.
Điều trị cước khí, bí tiểu tiện, tức ngực:
- Chuẩn bị: Trạch tả 10g, khiên ngưu 8g, binh lang, xích phục linh, chỉ xác, mộc thông, mỗi vị thuốc 6g.
- Thực hiện: đem tất cả các vị thuốc kể trên tán thành bột mịn, nấu với gừng tươi, hành ta lấy nước thuốc uống trong ngày.
Chữa viêm cầu thận, đái ít kèm theo phù:
- Chuẩn bị: Trạch tả 16g, bạch truật, phục linh, trư linh, mỗi vị thuốc 12g và quế chi 8g.
- Thực hiện: đem tất cả các vị thuốc trên thái nhỏ, phơi khô, sắc uống.
Chữa bệnh gan nhiễm mỡ:
- Chuẩn bị: Trạch tả 20g, đan sâm, hà diệp, thảo quyết minh,hà thủ ô (sống), hổ trương, hoàng kỳ, mỗi vị 15g và sơn tra (sống) 30g.
- Thực hiện: Đem tất cả các vị thuốc kể trên sắc nước uống, ngày một thang thuốc.
Điều trị hội chứng thận hư, tiểu buốt, tiểu rắt:
- Chuẩn bị: Trạch tả 1,2 g, xa tiền tử, bạch long cốt, tang phiêu phiêu, mỗi vị 40g và cẩu tích 80g.
- Thực hiện: Tán các dược liệu kể trên thành dạng bột mịn uống ngày 8g trước khi ăn. Có thể kết hợp chung với một ít rượu ấm để tăng hiệu quả điều trị bệnh.
Chữa béo phì đơn thuần:
- Chuẩn bị: Trạch tả, thảo quyết minh, sơn tra, mỗi vị thuốc 12g và phan tả diệp 8g.
- Thực hiện: Đem tất cả các dược liệu trên thái nhỏ hãm với nước sôi, uống làm hai lần trong ngày. Một đợt điều trị kéo dài trung bình khoảng 4 tuần.
Điều trị bệnh gout:
- Chuẩn bị: Trạch tả 25g, 100g gạo và 15g đường.
- Thực hiện: Đem trạch tả rửa sạch rồi để vào trong túi vải, sau đó cho trạch tả vào nồi đun sôi khoảng 15 phút thì vớt túi vải ra, tiếp tục cho gạo vào ninh chín nhừ thành cháo. Thêm chút đường hay muối tùy theo khẩu vị để dễ ăn hơn.
4. Lưu ý khi sử dụng trạch tả trong trị bệnh
Kiêng kị khi dùng trạch tả:
- Tuyệt đối không sử dụng cây trạch tả cho người bị tỳ hư, hỏa hư.
- Người đã có tiền sử dị ứng với trạch tả ở các dạng bào chế khác không sử dụng.
Tóm lại, trạch tả có tác dụng bổ ngũ tạng, tiêu khát, thông tiểu và lợi nhiệt. Trước khi sử dụng các bài thuốc trong điều trị bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến thầy thuốc Đông y. Việc lạm dụng những bài thuốc với cây trạch tả quá mức có thể gây đau mắt.
Frequently asked questions
What does a technology consultant do?
Essentially, a technology consultant helps your business oversee digital transformation. This involves deep dive assessments of current capabilities, as well as technologies, processes and ways of working. This will help us identify if you are ready for significant change, and where the opportunities lie and what risks may need to be
considered.
Our approach is incredibly thorough and collaborative, supporting you every step of the way and reacting to any emerging issues through continuous monitoring.
What is the difference between IT consulting and technology consulting?
Essentially, the difference between the two relates to their approach. Technology consulting helps you lay down the strategic foundations of your digital change. They will help determine what is wrong with a process, and evaluate what needs to be done to change it. IT consultancy is related to the building and evaluation of integral IT systems.
We can help you both build new systems and assess existing ones to see how you can use technology to your advantage.
What is the difference between advisory and consulting?
Advisors are involved in changing the processes of a company over time in a more broad sense. Alternatively, consultants are employed on a project basis to look at specific projects or issues. One of the main differences is the work duration, as consultants tend to work with clients on a short-term, ad hoc basis, whereas advisers work with businesses over longer periods.
Ordinarily, advisors work on long-term projects and exist in a predictive capacity, preempting
problems before they appear. In contrast, consultants are usually tasked with working on
specific issues or projects to provide a solution to a specific existing problem
Xem thêm
Cấy chỉ hay còn gọi là nhu châm, chôn chỉ, vùi chỉ, là một phương pháp châm cứu cải tiến, ứng dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật với nền tảng là hệ thống lý luận của châm cứu truyền thống, là kỹ thuật cao của châm cứu Việt Nam.
Ngày nay, việc điều trị bệnh hướng đến các phương pháp tự nhiên, an toàn đang được rất nhiều người quan tâm. Trong đó, châm cứu được xem là một phương pháp hiệu quả trong điều trị bệnh. Vậy thực sự châm cứu có hiệu quả tốt đến thế hay không và những bệnh nào có thể điều trị bằng châm cứu?
Xoa bóp, bấm huyệt là những phương pháp trị liệu bằng tay, người bấm huyệt sẽ dùng tay tác động lên các huyệt, da thịt và gân khớp của người bệnh, các tác động vật lý đó sẽ kích thích vào hệ thần kinh tạo nên những thay đổi của thể dịch, nội tiết giúp nâng cao năng lực hoạt động của lục phủ ngũ tạng và nâng cao quá trình dinh dưỡng của cơ thể.
Liệu pháp ánh sáng hồng ngoại được áp dụng trong điều trị các tình trạng sức khỏe khác nhau như đau lưng, viêm khớp, viêm bao hoạt dịch, chấn thương nặng, căng cơ, hội chứng ống cổ tay, đau cổ, đau lưng, bệnh thần kinh do tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, đau khớp thái dương hàm (TMJ), viêm gân, vết thương, đau thần kinh tọa và phẫu thuật.
Theo lý luận của Y học cổ truyền, nhóm bệnh có tính “Hàn” thì dùng “Nhiệt” để chữa, Vì đây là phương pháp đem nhiệt vào cơ thể nên phù hợp với tất cả các bệnh lý rối loạn thể “Hàn” theo Đông Y.
Thủy châm dựa vào nguyên lý của châm cứu của Y học cổ truyền và tác dụng của dược lý học của thuốc theo Y học hiện đại. Có thể hiểu một cách đơn giản Thủy châm là phương pháp chữa bệnh kết hợp giữa Đông và Tây y.
Kéo giãn cột sống là phương pháp dùng 1 lực để kéo giãn cột sống hay một đoạn cột sống với mục đích giảm đau, thư giãn cơ, điều chỉnh rối loạn trong một số bệnh về cột sống.
Điện xung vật lý trị liệu là phương pháp điều trị sử dụng các dòng điện xung có tần số khác nhau giúp kích thích thần kinh bằng điện qua da.
Máy sử dụng áp lực nén của túi khí lên các phần cơ thể, huyệt đạo giúp máu lưu thông và tuần hoàn tốt hơn, tăng cường quá trình trao đổi chất và giúp cho oxy chuyển từ tim đến các mô, cơ quan để nuôi cơ thể.