Case bệnh điển hình của chứng Kiên bối thống do phong hàn phạm kinh lạc
Bệnh lý
Các phương pháp đã áp dụng
Giới thiệu
Bệnh nhân nam 41T là một nhân viên văn phòng, đến khám vì đau mỏi vùng cổ vai gáy dữ dội, cổ cứng, xoay trở khó khăn, đau tăng sau khi ngủ dậy. Thời điểm mắc: Cuối tháng 10 – mùa mưa bão, thời tiết ẩm lạnh.
I. Hành chánh & Bệnh sử
Hành chính :
-
Họ tên: (Ẩn danh)
-
Giới tính: Nam
-
Tuổi: 41
-
Nghề nghiệp: Nhân viên văn phòng
-
Thời điểm mắc: Cuối tháng 10 – mùa mưa bão, thời tiết ẩm lạnh.
Bệnh sử:
-
Tối hôm trước bệnh nhân đi làm về gặp mưa lạnh, quần áo ướt nhưng không thay ngay.
-
Sáng hôm sau đau mỏi cổ gáy dữ dội, cổ cứng, quay đầu đau, không có tê lan xuống tay.
-
Tự xoa bóp, chườm nóng không giảm nhiều.
-
Tiền sử: ít vận động, thường làm việc lâu trước máy tính, tư thế gập cổ.
II. Khám & Chẩn đoán
-
Toàn thân: tỉnh táo, không sốt, sắc mặt nhợt nhẹ.
-
Mạch: trầm nhược.
-
Lưỡi: nhạt, rêu trắng mỏng.
→ Biểu hiện: hàn tà xâm nhập kinh lạc vùng cổ gáy, dương khí bị uất.
Khi châm cứu vùng huyệt Phong trì – Kiên tỉnh – Đại chùy – Phong môn – Hậu khê – Ngoại quan,
→ vùng da quanh huyệt ửng hồng rõ ngay sau khi đắc khí.
III. Biện chứng luận trị
Chẩn đoán YHCT:
-
-
Chứng: Phong hàn phạm kinh lạc (Kinh lạc tý chứng – hàn tý thể)
-
Bệnh danh: Kiên bối thống (Đau cổ vai gáy do phong hàn)
-
Cơ chế bệnh sinh:
Mùa cuối năm (tháng 10–12) là thời kỳ phong hàn thịnh, mưa nhiều, ẩm thấp; dương khí cơ thể suy, tà khí dễ xâm nhập qua bì phu, kinh lạc vùng cổ vai gáy → khí huyết bị trở trệ → đau mỏi, cứng cổ.
Nhất là những người làm việc văn phòng, ngồi lâu, ít vận động, điều hoà lạnh – là nhóm “dương khí hư – vệ khí bất cố”, dễ bị phong hàn phạm.
IV. Phương pháp điều trị
Mục tiêu:
-
Khu phong, tán hàn, thông kinh hoạt lạc, giảm đau.
-
Phục hồi vận động cổ vai gáy.
Pháp điều trị:
Ôn kinh tán hàn, hoạt huyết thông lạc, dưỡng chính khu tà.
Phương pháp sử dụng:
-
Châm cứu:
-
Huyệt: Phong trì, Kiên tỉnh, Đại chùy, Phong môn, Hậu khê, Ngoại quan, Thiên trụ.
-
Khi đắc khí, lưu kim 20 phút.
-
Kết hợp hơ ngải cứu tại vùng cổ gáy sau châm.
-
Quan sát thấy vùng da ửng hồng nhanh — phản ứng dương khí phục hồi tốt.
-
-
Xoa bóp – day bấm huyệt: nhẹ vùng cổ vai gáy, tăng lưu thông khí huyết.
-
Dược trị hỗ trợ:
-
Dùng bài Khương hoạt thắng thấp thang/ Quyên tý thang gia giảm (khi có biểu hiện hàn tý).
-
V. Diễn biến – kết quả
-
Sau 2 buổi châm cứu đầu: cổ vận động linh hoạt hơn 70%, giảm đau rõ.
-
Sau 5 buổi: cổ vai hết cứng, ngủ ngon, mạch trở bình hoà.
→ Đánh giá: kết quả tốt, bệnh nhân đáp ứng nhanh do phát hiện sớm, tà còn nông.
