Case điều trị: Đau thần kinh tọa/Thoát vị đĩa đệm tầng L4-L5, L5-S1 do lao động sai tư thế
Bệnh lý
Thủ thuật đã áp dụng
Giới thiệu
01 Bệnh nhân nam 37T sau động tác cúi người bê nặng thì đột ngột đau thắt lưng dữ dội lan mông chân đi lại khó khăn. Do tính chất công việc thường hay khom cúi, đẩy kéo và khiêng đồ nặng lâu dần dẫn đến tổn thương kinh mạch vùng thắt lưng làm khí huyết lưu thông bị tắc trở, gân cơ kém nuôi dưỡng. Trên nền bệnh sẵn có, nay lại thêm cúi bê nặng sai tư thế đột ngột dẫn đến khí trệ huyết ứ mà đau.
I. Hành chánh & Bệnh sử
Hành chánh:
- Họ & tên: Lê V T
- Tuổi: 37
- Giới tính: Nam
Bệnh sử:
Bệnh khởi phát đột ngột sau làm việc sai tư thế. Bệnh nhân đau nhiều thắt lưng lan xuống mông, mặt sau ngoài đùi, mặt ngoài cẳng chân, đau tăng khi đứng đi, kèm tê nặng chân (P). Ngoài ra, bệnh nhân còn mỏi 02 vai (T) > (P), đau kéo dọc cơ cạnh sống D2-D10 bên (T), đêm lạnh đau tăng thoa dầu nóng giảm đau. Bệnh nhân ăn uống được, ngủ được, tiêu tiểu bình thường. Bệnh nhân đã uống thuốc tây và điều trị tại nhiều nơi nhưng không giảm nên đến phòng khám để tiếp tục điều trị.
- Tiền căn: TVĐĐ TẦNG L4-L5 & L5-S1, SDTMCD
II. Khám & Chẩn đoán
Khám bệnh
Theo Tây Y:
- Cột sống thẳng không gù vẹo. Cơ cạnh sống D2-D10 (T) & L3-S1 ( 2 bên ) co cứng. Ấn đau mỏm gai L3-S1. Schober 14/10.
- Lasegue: (T) 80°- (P) 50°, Valleix (+)
Theo Đông Y:
- Còn thần. Sắc nhuận. Lưỡi bệu nhạt, rìa lưỡi có dấu răng, rêu lưỡi trắng mỏng, có điểm ứ huyết cạnh lưỡi.
- Tiếng to rõ
- Bệnh nhân sợ lạnh , sợ gió. Về đêm lạnh đau tăng. Dễ đổ mồ hôi.
- Tay chân lạnh ẩm hồ hôi. Mạch phù khẩn.
Chẩn đoán
Theo YHHĐ: Đau thần kinh toạ do TVĐĐ chèn ép rễ L5 & S1, SDTMCD
Theo YHCT:
- Bệnh danh: Toạ cốt phong, Kiên bối thống
- Thể lâm sàng: Khí trệ huyết ứ, Phong hàn phạm kinh lạc
- Bát cương: Biểu thực hàn
III. Biện chứng luận trị
Bệnh nhân làm việc nặng sai tư thế gây tổn thương kinh mạch vùng thắt lưng. kinh mạch bị tổn thương gây tắc trở sự lưu thông của khí huyết => Khí huyết ứ trệ => đau.
Lao động quá sức + nghỉ ngơi ăn uống chưa hợp lý dẫn đến cơ thể suy kém => lạc mạch trống rỗng, lại thêm thời tiết giao mùa phong hàn thịnh, hàn tà thừa cơ xâm phạm vào kinh lạc làm tắc trở khí cơ => đau
IV. Phác đồ điều trị & Kết quả
Phác đồ điều trị: 30 Ngày ( 06 Ngày/ Tuần )
Pháp trị:Khu phong tán hàn ôn thông kinh lạc, Hành khí hoạt huyết, Chỉ thống
- Điện châm: Mỗi ngày 01 lần lưu kim 20 phút (Tại phòng khám)
- Xông hồng ngoại ngải cứu: Mỗi ngày 01 lần (Tại phòng khám)
- Thuỷ châm: Mỗi ngày 01 lần (Tại phòng khám)
- Cấy chỉ: Ngày 01 & ngày 15 (Tại phòng khám)
- Kéo giãn cột sống thắt lưng: 20 phút mỗi ngày ( Tại phòng khám )
- Kết hợp dùng thuốc YHCT: Độc hoạt ký sinh thang gia giảm
- Kết hợp thuốc Tây Y: Giảm đau, kháng viêm ( Trong 02 tuần đầu )
- Sử dụng đai lưng khi đi làm
Kết quả đạt được:
Sau 02 tuần kiên trì điều trị bệnh nhân đã giảm đau lưng lan chân được hơn 50%, đi lại đỡ đau. Cổ vai gáy cũng nhẹ nhàng hơn, ngủ khá hơn.
Kết thúc liệu trình 30 ngày, bệnh nhân giảm đau hơn 80%, thỉnh thoảng mới có cơn đau nhẹ, điều chỉnh tư thế nghỉ một chút là ổn, đi lại nhanh nhẹn hơn, đứng ngồi cũng không đau nhiều nữa.
Để duy trì kết quả điều trị, cứ cách 02 tuần bệnh nhân quay lại phòng khám để cấy chỉ lại 01 lần.
V. Câu chuyện điều trị
Khó khăn gặp phải trên case bệnh này:
Bệnh nhân hơi thừa cân nên cũng gây gánh nặng cho cột sống. Mỗi ngày phải chạy xe máy hơn 30km để đi . Môi trường làm việc lạnh & thường tan làm về khuya mà thời tiết thàng 11 bắt đầu lạnh nhiều về đêm. Bệnh nhân sợ uống thuốc thang & không có thời gian sắc thuốc.
Hướng giải quyết nào cho bệnh nhân:
Chế độ ăn khoa học hơn cho bệnh nhân. Dùng đai lưng khi đi xe, lúc làm việc. Mặc áo khoác giữ ấm cổ vai khi đi khuya, tránh gió máy lạnh lùa thẳng vào cổ gáy. Sắc thuốc tại phòng khám, mỗi ngày khi đến làm thủ thuật thì mang về uống.
Kết quả thu được:
Sau 30 ngày điều trị với sự kiên trì cố gắng tuân thủ phác đồ điều trị và tinh thần lạc quan của bệnh nhân thì bệnh đã phục hồi 80% . Tuy nhiên, để tránh sau này có thể bị lại thì bệnh nhân vẫn cần tập thể dục nhẹ mỗi ngày 15p. Đặc biệt là các bài tập giúp mạnh cơ sống lưng. Luôn nhớ tránh gió lạnh, làm việc đúng tư thế tránh cúi khom đẩy hàng nặng. Duy trì thói quen ăn uống và nghỉ ngơi đúng giờ. Uống thuốc theo toa và tái khám cấy chỉ định kỳ.
