Case điều trị: Di chứng liệt 1/2 người sau đột quỵ xuất huyết não
Bệnh lý
Thủ thuật đã áp dụng
Giới thiệu
Buổi sáng khi ngủ dậy bệnh nhân thấy đau đầu dữ dội, ½ người (T) tê yếu, người nhà đưa bệnh nhân đến BV Thống Nhất. Bệnh nhân được cấp cứu & điều trị tại đây với chẩn đoán: Xuất huyết não (P)/ THA. Sau 15 ngày BN xuất viện và đến phòng khám điều trị phục hồi di chứng.
I. Hành chánh & Bệnh sử
Hành chính :
- Họ & tên: ĐỖ D K
- Tuổi: 49
- Giới tính: Nam
Bệnh sử:
Bệnh khởi phát 15 ngày trước, buổi sáng khi ngủ dậy bệnh nhân thấy đau đầu dữ dội, ½ người (T) tê yếu, người nhà đưa bệnh nhân đến BV Thống Nhất. Tình trạng lúc nhập viện: bất tỉnh, ½ người (T) liệt, miệng méo (P), huyết áp ghi nhận thời điểm đó 180/? mmHg. Bênh nhân được cấp cứu & điều trị tại đây với chẩn đoán: Xuất huyết não (P)/ THA. Sau 02 ngày bệnh nhân tỉnh tiếp xúc tốt, liệt ½ người (T), miệng méo (P), tiêu tiểu tự chủ, đau đầu ít.
Sau 15 ngày, tình trạng bệnh nhân ổn, được ra viện. Tình trạng khi ra viện: Yếu ½ người (T), miệng méo (P), ăn uống còn rơi vãi ít, kèm tê nhiều bàn tay (T) cầm nắm khó, đi lại yếu cần dìu đỡ. Sau khi về bệnh nhân tìm đến phòng khám để được điều trị phục hồi tiếp tục.
- Tiền căn: RLLM, THCSTL, Béo phì, SDTMCD
II. Khám & Chẩn đoán
Khám bệnh
Tây y:
- Bệnh nhân tỉnh tiếp xúc tốt
- BMI = 29Kg/m2 => Béo phì độ 1
- Liệt VII trung ương (T)
- Sức cơ : Tay (T) ⅘, Chân (T) ⅘
- Không teo cơ. Trương lực cơ bình thường
- Cảm giác nông sâu bình thường, tê nhiều bàn tay (T)
- PXGC gối, gót, nhị đầu, tam đầu: (++)
- PX tháp Babinski (+) trái
Đông y:
- Sắc trạch tươi nhuận. Tóc bạc & khô dễ rụng. Móng khô dễ gãy. Nhân trung lệch (P) miệng méo. Lưỡi bệu hồng nhạt, rìa lưỡi có dấu răng, rêu lưỡi trắng mỏng. Có chấm suất huyết cạnh bên của lưỡi. Dáng đi lệch trái nhẹ, thân hình béo bệu.
- Bệnh nhân yếu liệt ½ người (T), bàn tay tê nhiều, cầm nắm lâu dễ mất cảm giác, co rút khó co duỗi. Đổ mồ hôi trộm. Thỉnh thoảng đau nửa đầu (P) & chóng mặt. Ăn uống còn rơi vãi ít. Giấc ngủ kém, ăn uống không ngon miệng. Tiêu tiểu bình thường.
- Tay chân nóng. Mạch trầm hữu lực.
Chẩn đoán
Theo YHHĐ: Di chứng tai biến mạch máu não ( I69)
Theo YHCT:
- Bệnh danh: Bán thân bất toại
- Thể lâm sàng: Can thận âm hư – Đàm thấp
- Bát cương: Lý hư nhiệt
III. Biện chứng luận trị
Bệnh nhân ăn uống không điều độ, ăn nhiều chất béo ngọt, uống nhiều rượu bia ưu sầu lo nghĩ quá nhiều gây tổn thương Tỳ. Tỳ hư lâu ngày không vận hóa được thủy thấp làm thủy thấp đình trệ lại mà sinh đàm. Đàm tích trệ trong cơ thể lâu ngày uất lại hóa hỏa, hỏa động sinh phong mà gây bệnh.
Bệnh nhân hay cáu giận, tình chí uất ức làm ảnh hưởng tới chức năng sơ tiết của tạng can, can hỏa vượng sinh phong, phong động gây nên bệnh.
IV. Phác đồ điều trị & Kết quả
Phác đồ điều trị: 06 Tháng ( Trải qua 03 giai đoạn )
Pháp trị: Tư âm ghìm dương, bổ can thận, hoá đàm trừ thấp.
GĐ 01 điều trị tích cực: 01 Tháng ( 05 Ngày/tuần )
- Điện châm: Mỗi ngày 01 lần lưu kim 20 phút ( Tại phòng khám ) ,
- Hồng ngoại: Mỗi ngày 01 lần ( Tại phòng khám )
- Tập vận động: Mỗi ngày theo hướng dẫn tại nhà
- Kết hợp dùng thuốc YHCT: Lục vị kỷ cúc + Nhị trần thang
GĐ 02: 02 Tháng ( Mỗi tháng ghé phòng khám 02 ngày – cách nhau 02 tuần)
- Điện châm
- Cấy chỉ
- Hồng ngoại
- Xoa bóp bấm huyệt
- Tập vận động: Mỗi ngày theo hướng dẫn tại nhà
- Kết hợp dùng thuốc YHCT: Lục vị hoàn + Nhuận gan giải độc
GĐ 03: 03 Tháng ( Mỗi tháng ghé phòng khám 01 ngày )
- Điện châm
- Cấy chỉ
- Hồng ngoại
- Xoa bóp bấm huyệt
- Tập vận động: Mỗi ngày theo hướng dẫn tại nhà
- Kết hợp dùng thuốc YHCT: Lục vị hoàn + Bổ trung ích khí
Kết quả đạt được:
- GĐ 01: Miệng đỡ méo, tư thế nghỉ rãnh nhân trung thẳng, ăn uống không rơi vãi. Còn tê yếu ít bàn tay, đi lại được không cần hỗ trợ, thỉnh thoảng còn đau đầu, kèm đau lưng. Cân nặng giảm 02kg, ăn uống được, ngủ khá
- GĐ 02: Miệng hết méo, còn tê ít bàn tay, hoạt động cầm nắm tốt, cử động tinh vi ngón tay tốt, giảm đau lưng, ăn uống được, ngủ được. Cân nặng giảm 03kg
- GĐ 03: Thỉnh thoảng tê ít môi (T), bàn tay còn tê khi cầm nắm lâu, đi lại tốt. Bệnh ổn.
V. Câu chuyện điều trị
Khó khăn gặp phải trên case bệnh này:
Thời gian nghỉ bệnh ngắn, phải quay lại làm việc sớm. Công việc căng thẳng áp lực, bệnh nhân dễ nóng giận tranh cãi. Thể trạng thừa cân
Hướng giải quyết nào cho bệnh nhân:
Chọn phương pháp cấy chỉ thay cho châm cứu mỗi ngày để bệnh nhân không cần đi châm mỗi ngày. Động viên bệnh nhân tranh thủ thời gian tập các bài tập phục hồi chức năng mỗi ngày 60p. Tập thêm 02 bài dưỡng sinh mỗi tối, hạn chế nóng nảy. Chế độ ăn ít béo ngọt, chất kích thích. Kiên trì dùng thuốc.
Kết quả thu được:
Sau 06 tháng điều trị với sự kiên trì cố gắng tuân thủ phác đồ điều trị và tinh thần lạc quan của bệnh nhân thì bệnh đã phục hồi 80-90%, người bệnh đã sinh hoạt và làm việc bình thường. Tuy nhiên, để tránh sau này có thể bị lại thì bệnh nhân vẫn cần hạn chế nóng giận, ăn uống khoa học, nghỉ ngơi hợp lý, uống thuốc và tái khám cấy chỉ định kỳ.
